Ostropest plamisty (Silybum marianum (L.) Gaertn.) to jednoroczna roślina zielarska o charakterystycznych biało-zielonych liściach i purpurowych kwiatach, przypominająca oset. Należy do rodziny astrowatych (Asteraceae) i pochodzi z regionu basenu Morza Śródziemnego. Dziś można go znaleźć w Europie, Azji Środkowo-Wschodniej, obu Amerykach, Australii, Nowej Zelandii oraz na Bliskim Wschodzie. W Polsce uprawiana jest odmiana Silma, wyhodowana w Instytucie Roślin i Przetworów Zielarskich w Poznaniu.

 

Historia zastosowania

Pierwsze wzmianki o ostropeście pochodzą z IV wieku p.n.e., kiedy to Teofrast nazwał go Pternix. Grecki lekarz Pedanius Dioskurydes w I wieku n.e. opisał tę roślinę jako Sillybom w swoim dziele „De materia medica”, sugerując, że napar z ostropestu pomagał przy ukąszeniach węży.

W 1597 roku John Gerard uznał ostropest za najlepsze lekarstwo na melancholię. Współczesne badania potwierdzają jego liczne właściwości prozdrowotne, w tym potencjalne zastosowanie w leczeniu zaburzeń obsesyjno-kompulsywnych.

Właściwości zdrowotne ostropestu

Ostropest plamisty jest znany przede wszystkim ze swojego ochronnego i regenerującego wpływu na wątrobę. Dodatkowo:

• wspiera terapię schorzeń śledziony i pęcherzyka żółciowego,
• jest wykorzystywany przy zatruciach muchomorem sromotnikowym,
• prowadzone są badania nad jego zastosowaniem w leczeniu nowotworów.

Wykorzystanie ostropestu w kosmetyce

Ekstrakt z ostropestu plamistego znalazł zastosowanie także w pielęgnacji skóry. Badania z 2019 roku sugerują, że składniki aktywne tej rośliny mogą ograniczać zmiany trądzikowe.

Ciekawostka: Jasmina Vico, ekspertka od pielęgnacji skóry aktorów filmu Barbie, polecała picie naparu z ostropestu w celu uzyskania zdrowej i promiennej cery.

W 2001 roku Sheldon R. Pinnell opatentował wykorzystanie ekstraktu z ostropestu plamistego w kosmetykach. Patent wygasł w 2021 roku, co sprawiło, że składnik ten stał się powszechnie dostępny w przemyśle kosmetycznym. W składach INCI można go znaleźć pod nazwą Silybum marianum seed extract.

Co zawiera ekstrakt z ostropestu plamistego?

Ekstrakt z ostropestu plamistego jest bogaty w flawonolignany, które są połączeniem
flawonoidu taksyfoliny, konkretnie fragmentu 3-hydroksyflawonu taksyfoliny, z jednostką
fenylopropanową (monolignolem) budującą ligninę, zazwyczaj alkoholem koniferylowym.

Najważniejszym składnikiem aktywnym jest sylimaryna (INCI: silymarin), która zawiera:

• sylibinę A i B,
• izosylibinę A i B,
• sylikrystynę,
• sylidianinę.

Sylibina wykazuje najsilniejszą aktywność biologiczną i jest głównym składnikiem sylimaryny.

Korzyści dla skóry

Właściwości ekstraktu z ostropestu plamistego wynikają przede wszystkim z antyoksydacyjnego działania sylimaryny. Wspiera ona naturalny mechanizm ochronny skóry przed wolnymi rodnikami na kilku płaszczyznach, w tym bezpośrednio zmiata wolne rodniki, zapobiega ich tworzeniu się i pomaga utrzymać optymalny stan redoks komórek dzięki aktywacji enzymów antyoksydacyjnych oraz antyoksydantów nieenzymatycznych prawdopodobnie przez regulację czynników transkrypcyjnych - Nrf2 i NF-κB.

Właściwości sylimaryny obejmują:

• zmniejszenie stresu oksydacyjnego,
• ochronę kolagenu i elastyny przed degradacją,
• potencjalne wsparcie w leczeniu przebarwień skóry, w tym melazmy,
• regulację wydzielania sebum i ograniczenie zmian trądzikowych.

Składnikiem wykazującym najsilniejsze właściwości antyoksydacyjne jest 2,3-dehydrosylibina, obecna w niewielkich ilościach w sylimarynie. Nie jest jasne, czy występuje naturalnie w ostropeście plamistym, czy tworzy się dopiero podczas przetwarzania i magazynowania surowca. Ustalono, że składnik ten zmiata wzorcowy rodnik DHHB dwukrotnie mocniej od sylimaryny i aż dwudziestokrotnie mocniej od jej głównego komponentu - sylibiny.

Sylimaryna wykazuje działanie fotoprotekcyjne, niwelując negatywne skutki wywołane przez promieniowanie UVB, ale nowsze badania sugerują, że może ograniczać również uszkodzenia spowodowane przez promieniowanie UVA. Zawarte w niej składniki aktywne posiadają zdolność do pochłaniania promieniowania UV w zakresie 295-400 nm (peak w okolicach 325 nm, oprócz 2,3-dehydrosylibiny, która ma peak w okolicach 370 nm).

Stres oksydacyjny wywołany działaniem promieniowania UV oraz zanieczyszczeniami środowiskowymi odgrywa istotną rolę w powstawaniu stanu zapalnego i fotostarzeniu się skóry. Reaktywne formy tlenu są jedną z głównych przyczyn podwyższonego poziomu enzymów degradujących komponenty macierzy pozakomórkowej - elastyny i włókien kolagenowych, odpowiadających za młodzieńczy wygląd, jędrność oraz elastyczność skóry. Badania in vitro wykazują, że sylimaryna może hamować aktywność enzymów rozkładających kolagen i elastynę (ale nie ma wpływu na enzymy degradujące kwas hialuronowy występujący w skórze).

Sylimaryna wykazuje właściwości immunomodulujące i przeciwzapalne, a badania na zwierzętach sugerują, że może wspierać oraz przyspieszać proces gojenia ran. Naukowcy postanowili zbadać, czy to działanie będzie korzystne dla pacjentów onkologicznych poddawanych radioterapii, która w ponad 80% przypadków powoduje popromienne zapalenie skóry.

Irańscy badacze w 2019 roku opublikowali wyniki randomizowanych badań z podwójną ślepą próbą i placebo, w których uczestniczyło czterdzieści pacjentek z rakiem piersi. Żel zawierający sylimarynę w stężeniu 1,0% nie zapobiegł wystąpieniu objawów popromiennego zapalenia skóry, co zaobserwowali w swoich badaniach Becker-Schiebe i współpracownicy, ale opóźnił ich pojawienie się i progresję. Choć sylimaryna nie jest rekomendowana w terapii popromiennego zapalenia skóry, to badanie sugeruje, że może być pomocna w łagodzeniu niewielkich podrażnień skóry.

Eksperymenty na myszach wykazały, że sylimaryna może zmniejszyć obrzęk uszu spowodowany działaniem reaktywnych form tlenu nawet o 74%.

Zastosowanie w pielęgnacji

Ekstrakt z ostropestu plamistego jest dobrze tolerowany przez skórę i może być stosowany zarówno rano, jak i wieczorem. Szczególnie warto go włączyć do porannej rutyny pielęgnacyjnej, aby wspierać ochronę skóry przed czynnikami środowiskowymi.

Sylimaryna jest inhibitorem tyrozynazy. Kilka badań klinicznych wskazuje, że w stężeniach 0,7% i 1,4% może być sprzymierzeńcem w walce z przebarwieniami, w tym melazmą (ostudą). Melazma jest trudnym przeciwnikiem, wymagającym wielotorowego podejścia i nierzadko stosowania leków. Sylimaryna, choć może być pomocna, to warto potraktować ją jako składnik wspierający aniżeli alternatywę dla uznanych terapii, nawet jeżeli badania sugerują, że przynosi podobne rezultaty do hydrochinonu, formuły Kligmana czy peelingu TCA, a wszystko to bez skutków ubocznych.

Sylimaryna posiada ponadto właściwości ograniczające peroksydację lipidów. Oznacza to, że zmniejsza utlenianie sebum, co w konsekwencji może pomóc ograniczyć zanieczyszczenie cery, a także zapobiegać powstawaniu stanu zapalnego i niedoskonałości. Dlatego ekstrakt z ostropestu plamistego mogą polubić szczególnie osoby ze skórą tłustą, problematyczną i skłonną do niedoskonałości.

Dzięki swoim unikalnym właściwościom ostropest plamisty to roślina o ogromnym potencjale zarówno w medycynie, jak i w kosmetologii. Warto sięgnąć po ten naturalny skarb dla zdrowia i urody!

W kosmetykach Ovium ostropest plamisty znajdziesz w Hydra Calming Serum- KLIKNIJ TUTAJ, ABY SPRAWDZIĆ

 

 

Źródła:

Alemardan A., Karkanis A., Salehi R., Breeding Objectives and Selection Criteria for Milk Thistle
[Silybum marianum (L.) Gaertn.] Improvement. Not Bot Horti Agrobo, 2013, 41(2):340-347
Becker-Schiebe M., Mengs U., Schaefer M., Bulitta M., Hoffmann W. Topical use of a silymarin-
based preparation to prevent radiodermatitis: results of a prospective study in breast cancer
patients. Strahlenther Onkol. 2011;187(8):485-491. doi:10.1007/s00066-011-2204-z
Haas L. F., Pedanius Dioscorides (born about AD40, died about AD90). J Neurol Neurosurg
Psychiatry. 1996;60(4):427. doi:10.1136/jnnp.60.4.427
Karbasforooshan H., Hosseini S., Elyasi S., Fani Pakdel A., Karimi G. Topical silymarin
administration for prevention of acute radiodermatitis in breast cancer patients: A randomized,
double-blind, placebo-controlled clinical trial. Phytother Res. 2019;33(2):379-386.
doi:10.1002/ptr.6231
Kim J. Y. et al., Tyrosinase inhibitory study of flavonolignans from the seeds of Silybum marianum
(Milk thistle). Bioorg Med Chem. 2019;27(12):2499-2507. doi:10.1016/j.bmc.2019.03.013

Mota J., Faria-Silva C., Resendes A. et al. Silymarin inhibits dermal gelatinolytic activity and
reduces cutaneous inflammation. Nat Prod Res. Published Online April 29, 2024.
doi:10.1080/14786410.2024.2347452
Nofal A., Ibrahim A. M., Nofal E., Gamal N., Osman S. Topical silymarin versus hydroquinone in
treatment of melasma: A comperative study. J Cosmet Dermatol. 2019;18(1):263-270.
doi:10.111/jocd.12769
Nurzyńska-Wierdak i wsp., Ostropest plamisty (Silybum marianum [L.] Gaertn.) - fitochemia i
efekty terapeutyczne, Annales Horticulturae, Vol. XXVIII (4) 2018, s. 15-32.
doi:10.24326/ah.2018.4.2
Pinnell R. S., Use of milk thistle extract in skin care compositions, US pantent, US6524599B2
Pinnell R. S., Cutaneous photodamage, oxidative stress, and topical antioxidant protection. J Am
Acad Dermatol. 2003;48(1):1-22. doi:10.1067/mjd.2003.16
Ray P. P., Islam M. A., Islam M. S. et al. A comprehensive evaluation of the therapeutic potential of
silibinin: a ray of hope in cancer treatment. Front Pharmacol. 2024;15:1349745.
doi:10.3389/fpharm.2024.1349745
Saleh F. Y. et al., Effect of silymarin in treatment of melasma, MJMR, 31(1)2020;27-28
doi:10.21608/MJMR.2022.221385
Sayyah M., Boostani H., Pakseresht S., Malayeri A., Comparison of Silybum marianum (L.) Gaertn.
with fluoxetine in the treatment of Obsessive-Compulsive Disorder. Prog Neuropsychopharmacol
Biol Psychiatry. 2010;34(2):362-365. doi:10.1016/j.pnpbp.2009.12.016
Shie Morteza M., Hayati Z., Namazi N., Abdollahimajd F., Efficacy and safety of oral silymarin in
comparison with oral doxycycline and their combination therapy in the treatment of acne vulgaris.
Dermatol Ther. 2019;32(6):e13095. doi:10.1111/dth.13095
Siegel A. B., Stebbing H. Milk thistle: early seeds of potential. Lancet Oncol. 2013 Sept:
14(10):929-930. doi:10.1016/S1470-2045(13)70414-5
Surai P. F., Silymarin as a Natural Antioxidant: An Overview of the Current Evidence and
Perspectives. Antioxidants (Basel). 2015;4(1):204-247. doi:10.3390/antiox4010204
Vrba J. et al. Metabolism of 2,3-dehydrosilybin A and 2,3-dehydrosilybin B: A study with human
hepatocytes and recombinant UDP-Glucuronosyltransferases and sulfotransferases, Antioxidants.
2021;10(6):954. doi:10.3390/antiox10060954
Vostalova J. et al., Skin Protective Activity of Silymarin and its Flavonolignans, Molecules 2019,
24(6), 1022. doi:10.3390/molecules24061022
Źródło ciekawostki o filmie Barbie: https://vouge.co.uk/article/margot-robbie-milk-thistle-tea